Pomorskie w gronie Partnerów XV Forum Promocji Turystycznej

XV Forum Promocji Turystycznej odbędzie się 29 października 2024 w Warszawie. Jednym z Partnerów Forum będzie Pomorskie, które zaprasza na podróż śladami wybitnych kobiet związanych z regionem.

Poznając województwo pomorskie, warto spojrzeć na odwiedzane miejsca przez pryzmat postaci, które je tworzyły i pozostawiły trwały ślad w dziejach regionu. Jednym ze sposobów jest podróż śladami kobiet, które odegrały niebagatelną rolę w rozwoju regionu. Nie tylko kształtowały lokalną kulturę, ale również z sukcesem walczyły o swoje miejsce w historii. Każda z tych niezwykłych osób udowodniła, że determinacja, pasja i siła ducha potrafią przekraczać granice czasu. Bohaterki tej opowieści pochodziły z różnych czasów, sfer i środowisk, a swoje życia poświęcały szerokiemu przekrojowi zagadnień. Wiele je dzieli, jednak łączy wyjątkowość i to, że wszystkie zapisały się w historii regionu i kraju, wbrew wszelkim przeciwnościom.

Podróż nr 1 – Żukowo: kościół pw. Wniebowzięcia NMP i Muzeum Norbertanek Żukowskich

Podróż zaczynamy od Żukowa, śladami Witosławy ( ….- 1290), przeoryszy zakonu norbertanek w Żukowie. Córka księcia pomorskiego Mściwoja, współcześnie byłaby uznana za utalentowaną dyplomatkę, która sprawnie reprezentowała interesy zakonu, pomnażając jego wpływy i majątek. W Żukowie warto odwiedzić gotycko-barokowy kościół pw. Wniebowzięcia NMP z obrazem Wniebowzięcia NMP autorstwa Hermana Hana. Miejscowość uchodzi za kolebkę haftu kaszubskiego, a wystawę poświęconą haftowi i norbertankom można obejrzeć w sezonie letnim w Muzeum Norbertanek Żukowskich, przyległym bezpośrednio do kościoła poklasztornego.

Podróż nr 2 – Gdańsk: Muzeum Nauki Gdańskiej (oddział Muzeum Gdańska), ratusz Starego Miasta, Kościół św. Katarzyny

Zapatrzeni w gwiazdy dajmy się poprowadzić Elżbiecie Koopman Heweliusz (1647–1693) – pierwszej astronomce, obserwatorce ciał niebieskich, żonie gdańskiego astronoma Jana Heweliusza. Elżbieta zarządzała obserwatorium, a jej dokonaniem naukowym było wydanie katalogu gwiazd. Po śmierci została pochowana w rodzinnym grobowcu w kościele św. Katarzyny. Wizerunek Elżbiety zachowany jest na rycinie, którą można podziwiać w wieży kościoła św. Katarzyny w Muzeum Nauki Gdańskiej, gdzie znajdziemy również wystawę zegarów, z wyjątkowym zegarem pulsarowym oraz największym w Gdańsku carillonem.

Podróż nr 3 – Krokowa: Zamek Krokowa oraz park

Louise von Krockow (1749–1803) zarządzała majątkiem rycerskim w Krokowej, przeprowadziła jego przebudowę oraz założyła kompleks parkowy wokół pałacu, który można podziwiać do dzisiaj. Obdarzona zdolnościami organizacyjnymi sprawiła, że zamek w Krokowej stał się ważnym ośrodkiem kultury dworskiej. W czasie spotkań towarzyskich wielokrotnie podejmowała temat braku formalnej edukacji szkolnej dla dziewcząt, co wyraziła w swojej książce „Idee pedagogiczne”. Stworzyła teatr amatorski, napisała sztukę teatralną oraz powieści, w których okazywała swój bunt wobec sztywnych kościelnych regulacji. Współcześnie Zamek Krokowa udostępniony jest do zwiedzania.

Podróż nr 4 – Wdzydze Kiszewskie: Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich

Teodora Gulgowska (1860–1951) po przerwaniu studiów artystycznych w Berlinie, osiedliła się we Wdzydzach Kiszewskich. Zaczęła tam odtwarzać materialne dziedzictwo Kaszubów: haft, plecionkarstwo i motywy regionalne na ceramice. Była inicjatorką powstania pierwszego na ziemiach polskich skansenu, który później prowadziła. Obecnie Muzeum stanowi obszar parku etnograficznego o powierzchni 22 ha, gdzie zgromadzono ponad 50 budynków charakterystycznych dla wiejskiego krajobrazu Kaszub, Kociewia i Borów Tucholskich z okresu od XVII do XX wieku. Odwiedzający muzeum, mogą przenieść się do minionej epoki, zajrzeć do wnętrz chałup i dworów szlacheckich, a podczas warsztatów i pokazów głębiej zanurzyć się w świat historii i dawnych lat.

Podróż nr 5 – Gdańsk: Gimnazjum Polskie

Helena Żelewska (1869–1937) to zaangażowana pedagożka, która pomagała młodym kobietom w międzywojennym Gdańsku. W 1920 roku założyła Polską Misję Dworcową, która zajmowała się przygotowaniem dokumentów, udzielaniem zapomóg finansowych i pomocą w znalezieniu noclegu kobietom nieznającym języka niemieckiego, dzięki czemu mogły podjąć legalną pracę. Z jej inicjatywy powstało też Towarzystwo Młodzieży Żeńskiej, którego celem było wychowanie, w poczuciu polskiego patriotyzmu, w Wolnym Mieście Gdańsku. Dziś w budynku dawnego Gimnazjum Polskiego przy ulicy Augustyńskiego 1 można podziwiać zrekonstruowane malowidło „Niebo Polskie”, symbol polskości przedwojennego Gdańska. Dzieło to można obejrzeć przy okazji różnych wydarzeń lub po umówieniu się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego.

Podróż nr 6 – Sopot: Szpital Reumatologiczny w Sopocie, molo, Nadmorski Szlak Kuracyjny

Bohaterką podróży jest Jadwiga Titz-Kosko (1902–1989), lekarka promująca wiedzę o chorobach reumatologicznych, rehabilitacji i balneologii. Dzięki jej pracy i zaangażowaniu otwarto pierwszy po wojnie Ośrodek Zdrowia w Gdańsku-Wrzeszczu, Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci w Cetniewie, Pomorskie Centrum Reumatologiczne w Sopocie oraz szereg poradni. Napisała pierwszy w Polsce podręcznik akademicki „Podstawy reumatologii”, z którego uczyło się wiele pokoleń lekarzy. Dzisiejszy Sopot jest docenianym uzdrowiskiem, a kurort wyróżnia kameralny charakter i nadmorski klimat. Odwiedzając miasto warto, poza prozdrowotnym wypoczynkiem na plaży, przyjrzeć się architekturze secesyjnych sopockich willi lub skorzystać z szerokiej oferty kulturalnej miasta.

Podróż nr 7 – Gdynia: Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej

Bez Danuty Baduszkowej-Korzeniowskiej (1919–1978) nie byłoby Teatru Muzycznego w Gdyni. Była osobą o niespożytej energii i pasji. Tworzyła i pracowała, będąc kierowniczką artystyczną i pierwszą dyrektorką Teatru Muzycznego. Jako reżyserka przygotowała wiele inscenizacji teatralnych i wprowadziła do repertuaru teatru, musicale. Teatr Muzyczny działa nieprzerwanie od 1958 roku, niezmiennie ciesząc się dużą popularnością, co sprawia, że przyciąga do Gdyni poszukujących kulturalnych wrażeń na najwyższym poziomie. Wybierając się do Gdyni, warto również odwiedzić Muzeum Emigracji, Muzeum Miasta Gdyni czy też Muzeum Marynarki Wojennej.

Podróż nr 8 – Sopot i Gdynia

Na książkach Stanisławy Fleszarowej-Muskat (1919–1989) wychowało się całe pokolenie czasów PRL-u. Powieściopisarka, autorka słuchowisk, dramatów, utworów dla dzieci, cieszyła się wielką popularnością. W tle powieści pojawiały się często motywy nadmorskiej Gdyni oraz elementy zaczerpnięte z jej biografii. Spacerując pomiędzy centrum Gdyni a Oksywiem, można wrócić pamięcią do 1920 roku, w którym rząd polski podjął decyzję o budowie Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków według projektu inż. Tadeusza Wendy. Można też oddać się lekturze m.in. „Tak trzymać!”, „Snu o morskiej potędze” czy „Kochanków róży wiatrów”, by przenieść się do tamtych czasów.

Podróż nr 9 – Kaszuby

Izabella Trojanowska (1929–1995) była dziennikarką i pisarką, autorką wielu publikacji związanych z Pomorzem, głównie Gdańskiem i Kaszubami, była też współautorką „Bedekera kaszubskiego”. Tłumacząc literaturę kaszubską na język polski, krzewiła kaszubską sztukę ludową, wspierała twórców ludowych oraz działaczy ruchu kaszubsko-pomorskiego. Jest też współzałożycielką Zrzeszenia Kaszubskiego w Gdańsku oraz inicjatorką konkursu „Ludowe talenty”, którego celem było pielęgnowanie kultury Kaszub i Kociewia. Z jej książkami łatwo było wytyczyć trasę zwiedzania Kaszub, poczytać o atrakcjach i historii ziemi kaszubskiej czy kociewskiej. Dopełnieniem wizyty na Kaszubach jest rozsmakowanie się w regionalnych potrawach, a odwiedzając Kaszuby zimą, można odkryć ich nieoczywiste oblicze oraz potencjał do sportów zimowych.

Podróż nr 10 – Gdańsk: Stocznia Gdańska, sala BHP, Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk Wrzeszcz

Pracę w Stoczni Gdańskiej Anna Walentynowicz (1929–2010) zaczęła po ukończeniu kursu spawacza. Działała
w nielegalnych Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża. Jej dyscyplinarne zwolnienie ze Stoczni Gdańskiej, na kilka miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego, stało się pretekstem do wybuchu strajku. „Żądamy powrotu do pracy Anny Walentynowicz…” brzmiał pierwszy postulat strajkujących robotników Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Konsekwencją tego socjalno-politycznego sprzeciwu było powstanie NSZZ „Solidarność”. Obecnie tereny dawnej stoczni można zwiedzać, a od kilku lat promowany jest Szlak Stoczni Cesarskiej. W pobliskim Europejskim Centrum Solidarności można nie tylko obejrzeć, ale i wejść do oryginalnej suwnicy Anny, w której odwiedzający znajdą jej notes z zapiskami.

Podróż nr 11 – Gdynia: port jachtowy, akwen wód Zatoki Gdańskiej

Na morskie opowieści zaprosiłaby nas zapewne Krystyna Chojnowska-Liskiewicz (1936–2021) pierwsza kobieta w historii, która samotnie na jachcie żaglowym „Mazurek” opłynęła kulę ziemską. Trwającą dwa lata podróż odbyła w zmiennych warunkach pogodowych, mierząc się z potęgą mórz i oceanów oraz własnymi słabościami. Pionierski rejs wpisano do Księgi Rekordów Guinnessa, a ona sama została przyjęta do elitarnego nowojorskiego The Explorers Club. Obecnie mariny jachtowe na wybrzeżu (w Trójmieście, Pucku, Jastarni, Helu, Władysławowie i Łebie) stanowią doskonałe bazy dla żeglarzy. Z nich można rozpocząć rejsy po Morzu Bałtyckim oraz Zatoce Gdańskiej. Z pomorskich marin blisko do lądowych atrakcji takich jak Słowiński Park Narodowy czy rezerwat Beka nad Zatoką Pucką.

Podróż nr 12 – Gdańsk: Stocznia Gdańska, Sala BHP, Europejskie Centrum Solidarności, Hevelianum

Cykl przewodniczek po województwie zamyka Alina Pieńkowska (1952–2002) pielęgniarka ze szpitala w przychodni zdrowia przy Stoczni Gdańskiej im. Lenina. To ona, za pośrednictwem Jacka Kuronia, przekazała informację o rozpoczęciu 14 sierpnia 1980 roku strajku. W jego trakcie współredagowała w sali BHP listę 21 postulatów i była współautorką postulatu numer 16, dotyczącego poprawy funkcjonowania i dostępności opieki zdrowotnej dla Polaków. Dzięki jej inicjatywie Międzyzakładowy Komitet Strajkowy miał dostęp do radiowęzła. Jednym z symboli gdańskiej panoramy są żurawie portowe, a najbliżej nich można znaleźć się zwiedzając tereny postoczniowe. Konstrukcje stoczniowe na tle panoramy Gdańska, można podziwiać też z położonej niedaleko, przy centrum nauki Hevelianum, Góry Gradowej. Zwiedzanie terenów postoczniowych zamyka Pomnik Poległych Stoczniowców przy Placu Solidarności.