Grody zamkowe w Grecji. Czar średniowiecza

Słynne greckie grody zamkowe, wspaniale zachowane kamienne osady i ufortyfikowane miasta, które odnaleźć można w całej Grecji, zachwycają swą niezwykłą urodą i architekturą będącą harmonijnym połączeniem tradycyjnych lokalnych form i elementów zachodnioeuropejskich. Ich tchnące dostojeństwem mury były świadkami licznych heroicznych czynów i doniosłych wydarzeń, ale też i powszednich ludzkich historii.

To wielowiekowe dziedzictwo emanuje dziś z niezliczonych wąskich uliczek, strzelistych wież zamkowych, tradycyjnych siedzib rodowych i kunsztownie zdobionych świątyń. Zapraszamy w pasjonującą podróż do miejsc, gdzie przeszłość i teraźniejszość łączą się ze sobą w jeden, urzekający świat.

Mistra – podróż do czasów Bizancjum

Intrygujące i tajemnicze miasto Mistra zda się nietknięte zębem czasu, niczym zastygłe trwa niezmiennie i pozwala odwiedzającym przenieść się w czasy Cesarstwa Bizantyjskiego. Niezwykłą atmosferę tego miejsca tworzą liczne historyczne budowle i zabytki architektury takie jak Pałac Despotów (Anaktora), siedziby rodowe miejscowej arystokracji (rodów Laskari i Frangopoulou), katedra św. Dymitra, świątynia Pantanassa oraz klasztory Vrondochion i Perivleptos. Dzielnice Mistry – Kastro, Mesochora i Eksochora tworzą iście bajkowy świat pełen uroczych zaułków, wąskich przejść i malowniczych uliczek. Przez prawie dwa stulecia Mistra była stolicą Despotatu i jednym z wiodących ośrodków kultury bizantyjskiej. Więcej na temat burzliwych dziejów i doniosłej roli, jaką w przeszłości odgrywała Mistra, można dowiedzieć się w miejscowym muzeum o niezwykle ciekawych i bogatych zbiorach. Miasto uznawane jest za jeden z najważniejszych i jednocześnie najpiękniejszych grodów zamkowych na terenie Grecji. Potwierdzeniem tej opinii jest również fakt, iż w 1989 roku Mistra wpisana została na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Monemvasia – potęga piękna

Ten położony na północnowschodnim wybrzeżu Peloponezu warowny gród z czasów Bizancjum słynie ze swego wyjątkowego piękna. Wydaje się, jak gdyby czas zatrzymał się tu w miejscu. Imponujące kamienne domostwa, brukowane uliczki i labirynt wąskich zaułków przenosi odwiedzających Monemvasię w świat obrazów i kolorów z innej epoki, w czasy, kiedy miasto stanowiło ważny ośrodek handlowy i polityczny. O historycznej roli Monemvasii nazywanej też często „Gibraltaru Wschodu” świadczy choćby to, że w zamierzchłych czasach miasto gościło w swych warownych murach wielu spośród władców Bizancjum.

Warto ruszyć na spacer wąskimi brukowanymi uliczkami historycznej część Monemvasii, podzielonej na dwie części: Dolne i Górne Miasto. Mnóstwo tu pięknie odrestaurowanych kamiennych budynków, w których funkcjonują dziś liczne hotele i lokale gastronomiczne. Można tu z łatwością znaleźć nocleg i spędzić noc w prawdziwym średniowiecznym domu bądź też wybrać się do jednej z tutejszych restauracji, działających w historycznych średniowiecznych domostwach i zjeść romantyczną kolację na tarasie na dachu budynku.

W Dolnym Mieście, pośród niezliczonych zabytków architektury oraz pozostałości historycznych budowli znajduje się też bardzo dobrze zachowany XVI- wieczny meczet, którego wnętrza stanowią dziś siedzibę Muzeum Archeologicznego. Zwiedzający odkryją tu również liczne, niezwykle piękne świątynie bizantyjskie. W Górnym Mieście warto odwiedzić fort Youla (tzw. górny zamek) skąd roztacza się zapierający dech w piersiach widok na miasto. Nie można tez omieszkać odwiedzin w imponującej świątyni Agia Sofia posadowionej na brzegu wysokiego, spadającego ku morzu skalnego urwiska.

Servia – górska twierdza

Servia znajduje się w zachodniej Macedonii, w południowej części prefektury Kozani. W pięknej górskiej scenerii, pośród skał o kształcie przypominającym ludzkie postaci i zwierzęta posadowiona jest warowna forteca. Nieznana szerokiej publiczności a zdaniem ekspertów dorównująca Mistrze, Servia urzeka odwiedzających swoim pięknem i wyjątkową architekturą. Ta bizantyjska forteca oraz osada położona na skalistym wzgórzu u wyjścia wąskiego wąwozu zachowała się do dziś w wyjątkowo dobrym stanie.

Osada podzielona jest na trzy części: dolne miasto, górne miasto i akropol. Ten wyjątkowy i rzadko spotykany przykład warownego grodu z okresu bizantyjskiego stanowi rodzaj otwartego skansenu, który zachwyca wszystkich odwiedzających. Liczne siedziby rodowe, łaźnie, fontanny i źródła, bogato zdobione świątynie (Agios Theodoros, Agios Anargyros, Bazylika “Katechumenów”) przenoszą zwiedzających w scenerię życia codziennego z czasów Bizancjum. Akropolu rozpościera się wspaniały widok. Zachowała się tu siedziba dowódcy, koszary, magazyny i stajnie. Szczególnie duże wrażenie robią dwie, położone w zachodniej części kompleksu, masywne wieże obronne broniące niegdyś dostępu do akropolu. Servia wywodzi swą nazwę od łacińskiego czasownika „servo” który oznacza „ochraniać”.

Mesta: średniowieczny skarb ukryty na wyspie Chios

Mesta to tradycyjna średniowieczna osada położona w południowo-zachodniej części wyspy Chios. Zaraz po przekroczeniu „Bramy Kapitana” stanowiącej główne wejście do zabytkowej części osady, odczuwa się ten szczególny rodzaj urzekającej atmosfery, jakim emanują średniowieczne miasteczka. Labirynt przesiąkniętych wielowiekową historią romantycznych uliczek, kamiennych fortyfikacji i tradycyjnych domostw kusi by się w nim zagubić. Przylegające do siebie domy łączą się często z tymi, które leżą naprzeciwko nich za pomocą tzw. „votes», – czyli niezwykle malowniczych, kamiennych mostków, których łuki zawieszone są nad wąskimi, brukowanymi uliczkami. Mówi się, że dzięki temu systemowi łączącemu domostwa, można obejść całą osadę nie dotykając stopą ulicy a jedynie przemieszczając się po mostkach z domu do domu.

W dawnych czasach pomagało to mieszkańcom przemieścić się szybko w razie zagrożenia do znajdującej się w osadzie obronnej wieży, która stanowiła ostatni punkt oporu przed najeźdźcami. Dziś, w miejscu gdzie była wieża znajduje się największa świątynia wyspy – „Neos Taksiarchis”. Podążając labiryntem cienistych uliczek dociera się do”Livadi” – głównego placu osady, który zdobią piękne, wysokie drzewa. Warto tu przysiąść i odpocząć chwilę w jednej z licznych kawiarni bądź wybrać się do którejś z tawern by spróbować specjałów lokalnej kuchni, w której jako przyprawy używa się mastyksu – tradycyjnie pozyskiwanej na Chios żywicy z drzewa pistacji kleistej. Koniecznie trzeba też spróbować „sumada” – wyrabianego tu od niepamiętnych czasów orzeźwiającego napoju z mleka migdałowego. Mesta słynie nie tylko z wyjątkowo pięknej architektury, ale również ze szczególnej gościnności swych mieszkańców, o czym przekona się każdy, kto odwiedzi te piękną miejscowość.

Rodos: rycerska wyspa

Serce Rodos bije w przepięknym, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO, średniowiecznym mieście. Najważniejszym punktem orientacyjnym jest tu doskonale zachowana bizantyjska twierdza, który oddziela stare miasto od nowego.

Mury obronne miasta wzniesione zostały przez Rycerzy Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego (joannitów), którzy wzmocnili istniejące wcześniej fortyfikacje bizantyjskie, tworząc imponujące dzieło architektury fortyfikacyjnej. W murach miejskich jest aż jedenaście imponujących bram – z których szczególnie wyróżniają się Brama Amboise i Brama Morska. Ważnym elementem fortyfikacji są też liczne wieże, mosty i fosy. Wchodząc przez Bramę Wolności do tego jednego z największych i najlepiej zachowanych średniowiecznych miast Europy, szybko można zorientować się, że Stare Miasto Rodos to prawdziwa mozaika różnych kultur i cywilizacji.

Fascynujące średniowieczne budynki o charakterze obronnym, bastiony, mury, bramy, wąskie uliczki, minarety, stare kamienice, fontanny, zaciszne malownicze dziedzińce i tętniące życiem place – wszystko to sprawia, iż można odnieść wrażenie, ze przenieśliśmy się w czasy średniowiecza. Szczególnie warto zobaczyć ruiny świątyni Afrodyty, pałac Wielkiego Mistrza położony w północno-zachodniej części miasta oraz „Odos Ipoton” czyli „Ulicę Rycerską” o unikatowej XIV wiecznej zabudowie. Nie omieszkajcie również odwiedzić Muzeum Archeologicznego oraz świątyni „Panagia tou Kastrou” w której mieści się dziś muzeum z licznymi eksponatami i pięknymi mozaikami z czasów post-bizantyjskich.

Peloponez: tradycyjna osada Vathia

Váthia znajduje się w południowej części Lakońskiego Mani; należy do grupy osad zwanych „Mesa Horia” Położona na szczycie 200-metrowego wzgórza Vathia, to osada składająca się ze 144 kamiennych budynków pogrupowanych w cztery odrębne dzielnice. Styl architektoniczny budynków i organizacja przestrzenna wioski odzwierciedlają walkę między rodzinami regionu Mani rywalizującymi o osiedlenie się na szczycie wzgórza, które w średniowieczu odgrywało ważną rolę strategiczną.

Artykuł powstał we współpracy z Grecką Narodową Organizacją Turystyczną w Polsce: http://www.visitgreece.gr