Jedyna taka kolekcja w Polsce: Muzeum Gazownictwa w Paczkowie

Muzeum Gazownictwa w Paczkowie

Zmodernizowane Muzeum Gazownictwa w Paczkowie jest świetnym pomysłem na jeden punktów programu wyjazdu na Opolszczyznę. Ponad 3 tys. eksponatów wyeksponowane w ciekawy, angażujący sposób, obiekt dysponuje też salą multimedialną. Co jeszcze czeka na odwiedzających?

Eksponaty Muzeum Gazownictwa w Paczkowie można oglądać w salach wystawowych i ekspozycjach plenerowych. Zebranie tak imponujących okazów muzealnych było możliwe dzięki bezinteresownej pomocy wielu osób zainteresowanych ochroną zabytków starej techniki.

Gazownia Wrocławska przekazała do Muzeum wiele ciekawych eksponatów, wśród nich m.in.: lokomotywę, odwadniacze, zasuwy, pompy smołowe i szereg innych urządzeń. Z Zakładu Gazowniczego w Zgorzelcu Muzeum otrzymało termy, kuchenki, urządzenia produkcyjne z gazowni Cieplice. Pracownicy GOZG przekazywali do Muzeum, oprócz zakładowych także rzeczy osobiste. Gazownia Krakowska przekazała szereg publikacji i starych dokumentów, a także eksponaty ze swojej izby pamięci. Gazownia Warszawska ufundowała trzy gazowe latarnie, które do dziś oświetlają teren.

Zbiory uzupełniane przez lata

Muzeum otrzymało i nadal otrzymuje wiele urządzeń gazowych gospodarstwa domowego od ludzi niezwiązanych z gazownictwem, którzy posiadają niepotrzebne urządzenia przedstawiające wartość muzealną. Eksponaty te przekazywane są nieodpłatnie. O wiele eksponatów wzbogaciło się Muzeum w czasie przestawiania odbiorców z gazu koksowniczego na gaz ziemny wysokometanowy. Monterzy zwracali uwagę na urządzenia, takie jak kuchenki, piece łazienkowe, termy i ogrzewacze, które posiadały wartość muzealną, a nie nadawały się do przestawienia i proponowali odbiorcom zamianę tych urządzeń na nowe, za przekazanie starych do Muzeum. Tym sposobem zbiory muzealne powiększyły się o gazomierze wodne i stację redukcyjno-pomiarową otrzymane z Politechniki Wrocławskiej, magiel gazowy od sióstr zakonnych „Notre Dame” z Głubczyc, piece grzewcze z kościoła w Paczkowie oraz taboret do gotowania i trzon kuchenny z prewentorium.

W Muzeum Gazownictwa w Paczkowie pokazano całą historię gazownictwa węglowego w Polsce. Jest to prawdopodobnie jedyne miejsce, gdzie zgromadzono prawie wszystko, co dotyczy gazownictwa klasycznego, począwszy od historii gazownictwa w Polsce, dokumentacje produkcyjną jak również użytkowanie gazu. Szczególnie bogata jest kolekcja urządzeń pokazująca jak i do czego w przeszłości można było stosować gaz. Można również zobaczyć jak wytwarzano gaz świetlny, jak go oczyszczano i rozprowadzano do odbiorców.

Wędrówka przez historię

Gazownictwo pokazane jest w układzie chronologicznym i tematycznym. Wchodząc do Muzeum przenosimy się jakby do minionej epoki gazu węglowego. Oświetlenie terenu stanowią czynne latarnie gazowe, a wygląd budynków i urządzeń prawie taki jak 100 lat temu, kiedy wybudowano gazownię. Przy bramie wjazdowej zlokalizowany jest stuletni budynek, gdzie mieściły się biura gazowni i mieszkanie dla gazmistrza.

W pierwszej Sali Historycznej pokazano historię najstarszych gazowni: Wrocławia, Krakowa, Warszawy, a także gazownie śląskie i opolskie. Drugie pomieszczenie to Sala Dokumentacji, na podstawie których budowano gazownie. Znajdują się w niej stare dokumentacje z gazowni wrocławskiej, opolskiej, kaliskiej i paczkowskiej. W Sali Oświetleniowej zostały wyeksponowane plany oświetlenia gazowego Paczkowa, wrocławskiego kościoła Św. Elżbiety z końca XIX wieku i akcesoria latarnika gazowego z Warszawy. Umieszczono tu również rysunki, zdjęcia, katalogi latarni gazowych. Pokazana jest między innymi gazowa lampka oświetleniowa z 1895 roku z jenajskim kloszem.

W kolejnej sali pokazano wydawnictwa z okresu międzywojennego oraz unikalne sprawozdania z działalności różnych gazowni polskich i zagranicznych. W dawnym warsztacie mechanicznym (kuźni) i magazynie węglowym znajdują się m.in. kuchnie i kuchenki gazowe, piece łazienkowe i grzewcze, bogata kolekcja lamp oświetleniowych, lodówki, lokówki, lutownice i żelazka gazowe. Pod wiatą zgromadzonych zostało ponad 500 gazomierzy domowych, przemysłowych, kontrolnych z 40 firm produkcyjnych, m.in. Kromschreder, Pintch, Elster, Rombach, Gazelan oraz gazomierze wrzutowe na żetony (wraz z żetonami) z Królewskiej Huty w Chorzowie. Na terenie Muzeum podziwiać można także lokomotywę parową bezpłomieniową firmy Chemnitz z 1927 roku, odwadniacz zamykający żeliwny o przekroju 1200 mm oraz tarczę zegarową zbiornika 110 tys. m3 z Wrocławia.

Obiekt dla grup i konferencji

Muzeum posiada salę audiowizualną wyposażoną w sprzęt. Sala, przeznaczona do wyświetlania filmów o tematyce gazownicze, może pomieścić 40 osób. W Muzeum mogą się również odbywać konferencje, narady i inne spotkania. W sali audiowizualnej zlokalizowana jest także biblioteka, której księgozbiór stale się powiększa. Dla chętnych do dłuższego zwiedzania przygotowane są trzy pokoje gościnne (9 miejsc noclegowych) z łazienkami i kompletnie wyposażonymi aneksami kuchennymi. Rocznie Muzeum zwiedza ok. 10 tys. osób.

Muzeum Gazownictwa znajduje się w Paczkowie przy ul. Pocztowej 6 i serdecznie zaprasza od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 – 14.00.

Tekst powstał we współpracy z oddziałem ZG w Opolu.