Przepisy dotyczące wypoczynku dzieci i młodzieży uchwalone przez Sejm

Jak podała PAP, Sejm znowelizował w piątek ustawę o systemie oświaty wprowadzając szczegółowe zapisy dotyczące organizacji i nadzoru nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży, w tym zwiększenia nadzoru nad organizacją kursów na kierowników i wychowawców wypoczynku. Nowelizacja ustawy trafi teraz do Senatu. Za przyjęciem noweli głosowało 418 posłów, 4 było przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. WaszaTurystyka.pl wiele razy pisal o walce branży turystycznej w tej sprawie, o staraniach Polskiej Izby Turystyki (patrz m.in.: Czyżby koniec szarej strefy w turystyce młodzieżowej).

Jak głosi komuniakt PAP, Do tej pory kwestie związane z organizacją i nadzorem nad wypoczynkiem nie były zapisane w ustawie. Regulowało je rozporządzenie ministra edukacji z 1997 r., które było tylko raz nowelizowane w 2009 r. Tymczasem, jak uzasadniało MEN, które przygotowało projekt, od tego czasu bardzo wiele się zmieniła rzeczywistość, co potwierdzały kontrole, w tym Najwyższej Izby Kontroli (patrz: NIK – turystyką dzieciącą rządzi szara strefa)

Brakowało m.in. definicji tego, co to jest wypoczynek. Według noweli pod tym pojęciem należy rozumieć: “wypoczynek organizowany dla dzieci i młodzieży w celach rekreacyjnych lub regeneracji sił fizycznych i psychicznych, połączony ze szkoleniem lub pogłębianiem wiedzy, rozwijaniem zainteresowań, uzdolnień lub kompetencji społecznych dzieci i młodzieży, trwający nieprzerwanie co najmniej dwa dni, w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, w kraju lub za granicą, w szczególności w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu i biwaku”.
Jednocześnie z wymogów określonych w ustawie wyłączono wypoczynek “organizowany dla dzieci własnych lub dzieci znajomych przez rodzinę lub osoby znane rodzicom osobiście”.

Zgodnie nowelizacją minister edukacji na dotychczasowych zasadach będzie prowadził elektroniczną bazę wypoczynku. Działa ona od 2010 r. Jest ogólnodostępna, zawiera podstawowe informacje o zgłoszonym do kuratora oświaty wypoczynku. Chodzi o takie informacje jak: potwierdzenie kuratora właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora o prawidłowo zorganizowanym wypoczynku, dane organizatora, liczbę uczestników oraz termin i lokalizację wypoczynku.
Baza wypoczynku umożliwia rodzicom zamierzającym wysłać dzieci na obóz czy kolonie sprawdzenie wiarygodności ich organizatora oraz zgłoszenie uwag odpowiedniemu kuratorowi oświaty lub innym służbom, w sytuacji stwierdzenia przez nich nieprawidłowości w funkcjonowaniu wypoczynku.
W noweli ustawy określono także tryb zgłaszania wypoczynku przez jego organizatorów oraz elementy, jakie musi zawierać zgłoszenie wypoczynku. Zamiar zorganizowania wypoczynku nadal trzeba będzie zgłaszać kuratorowi oświaty, który nie będzie jednak już wydawał organizatorowi zaświadczenia o zaakceptowaniu zgłoszenia wypoczynku. Potwierdzeniem akceptacji będzie umieszczenie zgłoszenia w bazie wypoczynku.

Określono też sposób sprawowania nadzoru nad wypoczynkiem organizowanym w kraju (jak obecnie sprawować ma go kurator oświaty, właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku) oraz za granicą (sprawować ma go kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora). Do tej pory kwestie związane z nadzorem nad wypoczynkiem zagranicą nie były uregulowane prawnie.
W noweli zapisano m.in., że organizator wypoczynku za granicą ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia na rzecz uczestników wypoczynku oraz, że co najmniej jedna osoba spośród kadry wypoczynku za granicą musi zna język obcy na poziomie umożliwiającym porozumiewanie się w krajach tranzytowych i kraju docelowym.

W projekcie zapisano również, że w przypadku wykazania nieprawidłowości, które mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia dzieci i młodzieży w trakcie wypoczynku, kurator będzie mógł zarządzić jego zakończenie i nakazać powrót wszystkich uczestników do domu.
Wobec nierzetelnych organizatorów wypoczynku przewidziano sankcję grzywny. Kara taka będzie nakładana na organizatora, który zorganizował wypoczynek, mimo braku jego zgłoszenia w bazie wypoczynku oraz który nie poinformował kuratora oświaty o zmianach w zgłoszeniu, np. o zmianie wychowawcy lub liczbie dzieci.

Aby wzmocnić bezpieczeństwo uczestników wypoczynku w czasie wakacji, ferii zimowych i przerw świątecznych na ich organizatorów nałożono obowiązek zapewnienia kadry mającej odpowiednie kwalifikacje.
Wskazano wymagania wobec osób, które mogą pełnić funkcję kierownika lub wychowawcy wypoczynku. Utrzymano warunek przedstawienia świadectwa o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, jednocześnie zwolniono ich z opłaty za wydanie świadectwa. Zwiększono też nadzór nad organizacją kursów na kierowników i wychowawców wypoczynku.
Nowelizacja rozszerza grupę uprawnionych, mających pierwszeństwo do korzystania z wypoczynku finansowanego przez wojewodę o dzieci żyjące w trudnych warunkach materialnych, w tym samotnie wychowywane. Wcześniej takie uprawnienie miały dzieci: objęte pieczą zastępczą oraz dzieci z zaburzeniami somatycznymi potwierdzonymi zaświadczeniem lekarskim i zamieszkujące w środowisku ekologicznie zagrożonym.