Turyści nie wiedzą że zwiedzają śląskie

Większość Polaków zapomina że śląskie to także Jura Krakowsko-Częstochowska Jasna Góra i Beskidy. A przecież to najsilniejsze marki tego regionu. Śląskie musi lepiej wykorzystać swoje walory turystyczne.

Śląska Organizacja Turystyczna przeprowadziła badania sfery turystycznej naszego regionu.
Za cel tego badania postawiono sobie odpowiedź na pytania o:
– preferencje w zakresie oferty turystycznej i spędzania wolnego czasu przez turystów,
– oczekiwania względem oferty turystycznej,
– wykorzystywane źródła informacji na temat oferty turystycznej,
– rozpoznawalność turystycznych marek regionalnych.

Badanie zostało przeprowadzone kilkoma metodami:
– badanie jakościowe metodą focus group (8 grup focusowych; 3 w woj. śląskim, 5 poza regionem)
– badanie ilościowe metodą wywiadów telefonicznych (1400 wywiadów; 400 w woj. śląskim, 1000 poza woj. śląskim)
– badanie jakościowe metodą IDI (czyli indywidualnych wywiadów z ekspertami – 15 wywiadów) .
– badanie danych zastanych (desk research).

W województwie śląskim w 2015 roku większość podróży (63,8 proc.) zaliczała się do podróży krótkookresowych, podróże długookresowe stanowiły 36,2 proc.
40,3 proc. mieszkańców województwa zwiedza śląskie co najmniej raz na kwartał, co najmniej raz w miesiącu lub częściej – 25,8 proc., co najmniej raz do roku – 28,5 proc.
Jeśli chodzi o mieszkańców, to 28,8 proc. odwiedza Śląsk kilka raz w roku, 35,8 proc. – raz w roku a 16,7 – raz na kilka lat.
Mieszkańcy Śląska, podobnie, jak i mieszkańcy innych regionów Polski, najchętniej na Śląsku spędzają czas obcując z przyrodą (parkami krajobrazowymi, szczytami górskim, jaskiniami), zwiedzając obiekty dziedzictwa regionu (zamki, muzea, obiekty sakralne i obiekty poprzemysłowe), próbując regionalnych potraw, wędrując szlakami turystycznymi i biorąc udział w wydarzeniach.

Biznesmeni górą w hotelach
Klienci biznesowi stanowią 70 – 90 proc. klientów hoteli w regionie, klienci indywidualni 10 – 30 proc. dużych hoteli zlokalizowanych w województwie śląskim jako główny segment swoich klientów wskazali biznes, a więc motyw biznesowy.
Według autorów raportu, z roku na rok w województwie śląskim, w przypadku ogółu obsługiwanych przez touroperatorów turystów maleje udział grup wycieczkowych na rzecz turystów indywidualnych. Szacuje się, że klienci indywidualni stanowią obecnie około 50 proc. wszystkich odwiedzających wiodące atrakcje turystyczne województwa. Grupy wycieczkowe stanowią około 30 proc., lecz ich udział będzie się nadal zmniejszać ze względu trend związany z rosnącą samodzielnością podróżujących. 20 proc. odwiedzających atrakcje stanowią osoby zainteresowane konkretnymi eventami, pasjonaci historii oraz turyści biznesowi.
Co ważne, województwo śląskie nie jest dla touroperatorów produktem samym w sobie, jest raczej dodatkiem dla pakietu pobytowego, którego główna część ogniskuje się najczęściej w województwie małopolskim.

Podróż na Śląsk – zaplanowana
Jeśli chodzi o planowanie podróży na Śląsk, wyjazdy dłuższe, organizowane przy okazji urlopów są na ogół starannie planowane, nawet z czteromiesięcznym wyprzedzeniem. Wyjazdy krótsze, weekendowe, także jednodniowe, planuje większość rozmówców, zwykle z około 1 – 2 tygodniowym wyprzedzeniem. Do mniejszości należą osoby działające spontanicznie.

Najwięcej Niemców i Włochów
W 2015 roku na terenie województwa śląskiego odnotowano 328,6 tys. turystów zagranicznych korzystających z noclegów, o 2,1 proc. więcej niż w roku 2014. Stanowili oni 15,3 proc. wszystkich turystów odwiedzających ten region.
Najwięcej turystów zagranicznych odwiedziło Katowice (27,5 proc.) oraz Częstochowę (10,8 proc.), powiat cieszyński i Bielsko – Białą (po 8,3 proc.).
Najczęściej województwo śląskie odwiedzali turyści z krajów Unii Europejskiej – stanowili oni 83,3 proc. ogółu turystów zagranicznych przybywających do województwa śląskiego
W 2015 roku najczęściej przyjeżdżali: Niemcy (78,2 tys.), Włosi (29,4 tys.), Ukraińcy (24,3 tys.), Łotysze, (16,8 tys.) oraz Francuzi (16,6 tys.).

Więcej informacji i lepszych kadr
Wyniki badania wśród praktyków branży oraz osób odwiedzających śląskie wskazują, że aby sprostać oczekiwaniom współczesnego turysty województwo śląskie powinno przede wszystkim rozbudować sieć informacji turystycznej we wszystkich subregionach, zagwarantować możliwość łatwego dojazdu do najważniejszych destynacji, opcjonalnie ustanowić linie autobusowe zatrzymujące się wyłącznie przy wybranych atrakcjach turystycznych, kształcić (w systemie szkolnictwa) i szkolić (w systemie pozaszkolnym) kadrę branży turystycznej.
Praktycy branży wskazują również, że turyści odwiedzają miejsca, gdzie zainwestowano w infrastrukturę, podają tutaj przykłady Muzeum Śląskiego w Katowicach i Żor, gdzie turystów ściągają nowe produkty, niedostępne gdzie indziej. Duże nadzieje w subregionie centralnym wiązane są z możliwością wpisania Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Województwo śląskie postawić powinno przede wszystkim na turystę biznesowego ściąganego do Aglomeracji, a także na rodziny z dziećmi, turystów aktywnych oraz – z drugiej strony – przygotować infrastrukturę i ofertę pod względem potrzeb seniorów.

Co, kto lubi
Pogłębiona analiza pozwoliła ustalić jednak, że grupy najważniejsze dla subregionów to:
Jura Krakowsko – Częstochowska i region północno – zachodni: rodziny i grupy przyjaciół spędzające czas aktywnie, rowerzyści, wspinacze, grupy wycieczkowe zainteresowane edukacją.
Beskidy i Śląsk Cieszyński: narciarze, grupy wycieczkowe zainteresowane edukacją, podróżnicy górscy, smakosze kuchni regionalnej, rodziny i grupy przyjaciół spędzające czas aktywnie.
Metropolia Silesia i okolice: turyści biznesowi i kongresowi, rodziny i grupy przyjaciół nastawione na turystykę typu city – break, turyści zagraniczni, turyści zainteresowani konkretnymi wydarzeniami (koncerty, mecze etc.).

Turyści odwiedzający Śląsk najczęściej zachwycają się:
Pięknymi krajobrazami (różnorodność, skałki, jeziora, góry, miasteczka i miasta Beskidów); Klasztorem na Jasnej Górze i Częstochowy;
Przyrodą (cisza, dzikie zwierzęta, lasy, dzikość, odradzanie się przyrody w miejscach zdegradowanych);
Beskidami (krajobrazy, stokinarciarskie, piesze wycieczki);
Zamkiem w Ogrodzieńcu;
Pszczyną i zamkiem w Pszczynie (park od wiosny do jesieni, architektura, zamek, żubry);
Katowicami (Spodek, Muzeum Śląskie, Nikiszowiec, atmosfera wydarzeń sportowych w Spodku,
metamorfoza miasta);
Zabytkową Kopalnią Guido;
mieszkańcami województwa (gwara, gościnność, otwartość, rozrywkowość , kultywowanie tradycji); Wisłą (skocznia, Hotel Gołębiewski, ośrodki narciarskie);
Chorzowem (Ogród Zoologiczny, Park Śląski);
regionalizmem (świetna kuchnia, tradycyjne wyroby, gwara, tradycje góralskie w Beskidach).

Najczęstsze rozczarowania związane były natomiast z:
Zanieczyszczeniem powietrza (smog);
Kiepską pogodą;
Drogami (tłok, korki, stan dróg, trudny dojazd, brak miejsc parkingowych, oznakowanie, remonty, słaba komunikacja miejska w Beskidach, droga komunikacja miejska w Aglomeracji);
Wysokimi cenami;
Brudem/zanieczyszczeniem (uprzemysłowienie, degradacja przyrody, wycinka drzew, hałas, szarość miast, mała liczba koszy na śmieci, zaniedbane kamienice i boczne uliczki, mało zieleniw miastach, obszary biedy);
Gastronomią (mała liczba dobrych restauracji, trudność w zdobyciu zdrowej / nieuczulającej /
wegetariańskiej żywności, słabe zaplecze dla rodzin z dziećmi).

Co zniechęca turystów do województwa śląskiego?
Niekorzystny wizerunek śląskiego jako terenu zdegradowanego przyrodniczo, który w dużej części wynika z niewiedzy o różnorodności województwa i nieświadomości zmian, które na jego
terenie zachodzą – należy podkreślić, że na utrwalenie się niekorzystnego wizerunku ma wpływ brak utrwalenia w świadomości Polaków, że śląskie to też np. Jura Krakowsko-Częstochowska;
Brak identyfikacji wizualnej województwa – eksponowania żółto-niebieskich barw województwa w przestrzeni publicznej, logotypu;
Brak czystości, szczególnie w centrach miast;
Mała ilość pakietów turystycznych, na co zwracali uwagę touroperatorzy bezpośrednio operujący
pakietami;
Mała ilość przewodników ze znajomością języków obcych, co dostrzegali szczególnie touroperatorzy;
Zbyt wczesne zamykanie atrakcji turystycznych;
Nie postrzeganie Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Beskidów jako części województwa śląskiego.

MICE
W Katowicach odbyło się 1997 spotkań, co stanowi ok. 6 proc. ogółu wydarzeń biznesowych organizowanych w kraju. Miasto to zajęło jednak drugą pozycję (po Warszawie) jako organizator wydarzeń korporacyjnych, wzrasta zainteresowanie tego typu imprezami w Katowicach – w 2014 roku szacunkowa liczba osób biorących udział w spotkaniach konferencyjnych wyniosła 528 150
osób, zaś w 2015 roku liczba uczestników wzrosła do 582 495.

Rozwój hoteli
Na terenie województwa śląskiego w ciągu ostatnich kilku lat obserwowany jest rozwój infrastruktury hotelowej. Od 2012 r. liczba obiektów zwiększyła się ze 169 do 209. Należy również zwrócić uwagę na to, iż na terenie województwa zwiększa się liczba hoteli 3 – gwiazdkowych (26 obiektów w ciągu 5 lat).

W 2014 roku hotele działające na Śląsku oferowały 20 266 miejsc noclegowych, w 2015 r. liczba ta zwiększyła się do 20 778.
W województwie zwiększa się nie tylko liczba obiektów hotelowych oraz pokoi hotelowych, ale też liczba osób, które w nich nocują. Ogółem w obiektach hotelowych nocowało w 2015 roku 1 423 966 osób. hotelowych nocowało w 2015 roku. W 2014 roku liczba osób nocujących wyniosła 1 305 450. Oznacza to wzrost o 188 516 osób. Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w turystycznych obiektach noclegowych w 2015 roku wyniósł 32,0 proc. (w kraju: 36,7 proc.) co oznacza wzrost o 1,4 punktu procentowego. Najwyższy stopień wykorzystania miejsc noclegowych zanotowano w turystycznych obiektach noclegowych zlokalizowanych w powiecie bieruńsko-lędzińskim (52,3 proc.), kłobuckim (44,6 proc.) oraz w Katowicach (44,5 proc.).

Jeśli chodzi o preferencje gości, to najpopularniejszymi miejscami noclegów były: nocowanie u rodziny/znajomych (29,4 proc. ogółu badanych), kwatery prywatne/pokoje gościnne (23,3 proc.), 2-3 gwiazdkowe hotele (21,1 proc.) oraz gospodarstwa agroturystyczne (17,7 proc.).

Wiele zalet
Siłą województwa jest wspominana wielokrotnie różnorodność oferty, ale także dostępność komunikacyjna (podkreślana głównie przez rozmówców z Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Aglomeracji), przygraniczne położenie (podkreślane głównie przez rozmówców z Beskidów i Aglomeracji), niewymagające i atrakcyjne trasy turystyczne oraz dobra baza noclegowa i restauracyjna.
Niestety, touroperatorzy byli zgodni: nie zrobiono nic, aby z województwa śląskiego uczynić atrakcję dla biur ściągających turystów zza granicy. Obecnie województwo śląskie jest nadal dla nich tylko dodatkiem do Krakowa, ale wyraźnie przegrywającym np. z Zakopanem. A z drugiej strony, sposób i zakres dotychczasowej promocji województwa śląskiego zdecydowana większość rozmówców ocenia pozytywnie. Elementy, wokół których skoncentrowana jest aktualna promocja województwa śląskiego powinny nadal pozostać w centrum – Beskidy, Jura Krakowsko-Częstochowa i Szlak Zabytków Techniki. Część rozmówców jest przekonana, że z tego zestawu najbardziej powinno się wzmocnić w przekazie Beskidy.

Jura to też Śląskkie
W 2015 r. do województwa śląskiego wykonanych zostało około 5,8 proc. podróży (tyle samo co w roku 2014). W rankingu najczęściej odwiedzanych województw śląskie zajmuje miejsce 7, plasując się za województwem podkarpackim. W 2015 r. 64 proc. wyjazdów Polaków na teren śląskiego kwalifikowało się jako wyjazdy krótkookresowe.
Najbardziej spójną i silną marką jest Jura Krakowsko-Częstochowska. Niestety równocześnie jest to marka bardzo słabo kojarzona z województwem śląskim.

Atrakcje Śląska znane Polakom
Atrakcje wskazywane przez mieszkańców Polski Mieszkańcy Polski na pierwszych pięciu miejscach wymienili lokalizacje: Częstochowa, Katowice, Chorzów, Wisła i Ogrodzieniec (pod względem konkretnych atrakcji: Jasna Góra, Spodek, Zamek w Ogrodzieńcu, Śląskie Wesołe Miasteczko, Zamek w Pszczynie).
Podczas badania wielokrotnie zwracano uwagę, że na poziomie emocjonalnym Polacy zapominają, że województwo śląskie to nie tylko Aglomeracja Górnośląska, lecz również Jura Krakowsko-Częstochowska i subregion Beskidów ze Śląskiem Cieszyńskim.