Wystawa „Leordiana w kolekcjach polskich” w Pałacu w Wilanowie już otwarta

Na najwyższej kondygnacji Pałacu w Wilanowie otwarto wystawę „Leordiana w kolekcjach polskich”, na której zgromadzono 39 prac korespondujących formalnie i treściowo z obrazem Zbawcy Świata (Salvator Mundi) ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, stanowiącym centralny punkt ekspozycji. Mecenasem wystawy jest biuro turystyczne Mazurkas Travel.

Na konferencji prasowej z okazji otwarcia wystawy, Paweł Jaskanis, dyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, powiedział m.in.: “Wystawa Leonardiana w kolekcjach polskich jest częścią cyklu, który już zaczęliśmy dwa lata temu wystawą poświęconą portretowi Stanisława Kostki Potockiego – twórcy muzeum wilanowskiego. Wystawą, którą dzisiaj otwieramy wpisaliśmy się planowo w jubileusz obchodów 500-lecia śmierci Leonarda da Vinci. Znaleźliśmy się w cyklu wystaw jemu poświęconych w Europie.
Nasza wystawa jest gotowym, produktem dla turystyki przyjazdowej do Polski. Wpisuje się ona w działania promocyjne nie tylko naszego muzeum, ale i promocji Polski. Większość turystów przyjeżdżających do Polski, przybywa tu w celach kulturalnych.”

Profesor Dorota Folga-Januszewska, zastępca dyrektira muzeum, która sprawuje opiekę naukową nad dodała: „Wystawa “Leonardiana w kolekcjach polskich” jest “opowieścią o miejscu”. Nasza wystawa jest opowieścią o tym, jak Stanisław Kostka Potocki, a potem jego rodzina – dzieci i wnuki – postanowiły zbudować niezwykłą kolekcję sztuki, która obrazowałaby rzeczy najwspanialsze, jakie się w europejskim obszarze kultury dokonały. Kolekcję wyjątkową i spełniającą rolę edukacyjną. Wystawa jest próbą odtworzenia, przywrócenia miłości do kolekcjonowania.
W erze telefonów komórkowych, na ekranach których zarówno obrazek 15-centymetrowy, jak i obraz 5-metrowy oglądamy w tej samej skali, nasza wystawa pozwala na spojrzenie na dzieła sztuki z prawdziwej perspektywy, za chwilę zadumy nad kunsztem artysty.
Chciałabym, żeby widzowie traktowali tę wystawę jako taką podróż studyjną do niezwykłości oryginałów.”

Andrzej Hulewicz, prezes Mazurkas Travel, mecenasa wystawy, dodał: “Nasza firma od 30 lat zajmuje się turystyką przyjazdową do Polski. Bardzo często w rozmowach z ludźmi z innych krajów słyszymy pytanie “Why Poland?” Istnieje więc ciągłą potrzeba promowania Polski, pokazywania, ze warto tutaj przyjeżdżać także ze względów kulturalnych. Pałac w Wilanowie idealnie wpisuje się w promocję i w proces tworzenia produktu turystycznego. Zwiedzanie wystawy to pomysł na spędzenie wieczoru po całym dniu w stolicy. Promocji Warszawy nigdy nie będzie za wiele. W Paryżu, który wydawałoby się nie potrzebuje większej promocji, tworzy się prawie codziennie nowe produkty pomagające promować miasto. Powinniśmy z nich brać przykład.
Jako ciekawostkę mogę dodać, że nasza firma cateringowa wprowadził do menu potrawy, które tworzył Leonardo da Vinci, np. risotto w kolorze fioletowym czy figi, które artysta wprowadził do kuchni dworu florenckiego.”

Wystawa Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie otwiera cykl prezentacji pt. Co jest czym: oryginał, replika, kopia, ukazujących dzieła z historycznej kolekcji wilanowskiej w kontekście zainteresowań i fascynacji kolekcjonerskich w Polsce. Pierwsza prezentacja z tego cyklu jest poświęcona inspiracjom twórczością Leonarda da Vinci, przypomina również o problemie rozproszenia polskich historycznych prywatnych kolekcji dzieł sztuki, ciągle wymagającym pogłębionych interdyscyplinarnych badań.

Na wystawie prezentowanych jest 39 obiektów, w tym 6 obrazów (na płótnie, desce i pergaminie) oraz grafiki i rysunki korespondujące formalnie i treściowo z niezwykłym obrazem Zbawcy Świata (Salvator Mundi) ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, stanowiącym centralny punkt ekspozycji. Współcześnie znanych jest kilkanaście wersji obrazów o takiej kompozycji, powstałych w XVI w. Wilanowski obraz stanowi od dłuższego czasu przedmiot badań historycznych i konserwatorskich realizowanych we współpracy z ośrodkami naukowymi w Polsce i zagranicą.

Na całym świecie celebruje się rocznicę pięćsetlecia śmierci Leonarda da Vinci, artysty genialnego, uważanego za jednego z najbardziej wszechstronnych twórców w dziejach świata. Wystawa odwołuje się do jego dziedzictwa (rozumianego jako dziedzictwo idei, form i warsztatu mistrza), a także inicjuje nowe obszary badawcze, pokazując zarówno niezwykłe dzieła, jak i historię oraz konteksty ich nabycia. Elementem ekspozycji jest również prezentacja zaawansowanych technologicznie metod badania obrazów oraz sposobów oceny ich wieku.
Salvator Mundi, zakupiony przez Stanisława Kostkę Potockiego w latach 90. XVIII w., był w momencie nabycia uznawany za oryginalne dzieło Leonarda da Vinci. Wystawa jest więc także głosem w dyskusji na temat procesu kolekcjonowania postrzeganego jako działalność twórcza.

Wiadomo, że oryginał pędzla Leonarda wzbudzał wielkie zainteresowanie i powielany był przez jego uczniów i naśladowców w wielu (doliczono się ponad 20) kopiach, wersjach i powtórzeniach. Jeszcze na początku XX wieku uważany był za dzieło Boltraffia (lub kopię wg niego) [„Leonardo…” 2011, s. 300]. Wiadomo też, że okres ok. 1500 roku był także czasem bliskiej współpracy Leonarda z warsztatem Luinich. Dyskusja na temat autorstwa wilanowskiego obrazu pozostaje więc otwarta, a planowane badania pomogą zapewne zrekonstruować historię tej niezwykłej wersji.

Uważna obserwacja obrazu, a także ostatnie (z września 2018) ustalenia konserwatorów Luwru w Abu Dhabi wskazują na bliski związek obrazu z osobą Bernardino Luiniego. Wedle Matthew Landrusa Bernardino Luini (ok. 1481–1532) wykonał większość dzieł Leonarda, na które mistrz nakładał od 5 do 20 proc. „udoskonaleń” i taka też być może była historia powstania omawianego obrazu.

Wystawa będzie dostępna dla publiczności do 15 października 2020 roku.

{gallery}9478{/gallery}